|
|||||||||
|
door Marc Buggenhoudt |
||||||||
Iris DeMent (59 jaar) uit Iowa (VS) is niet zo bekend bij de gemiddelde americanaliefhebber. Haar ongewoon parcours zorgt niet meteen voor continuïteit in de hedendaagse muziekbusiness met slechts 6 albums in 28 jaar. Begonnen in 1992 als uitgesproken country zangeres, verovert ze meteen de harten van elke rechtgeaarde countryliefhebber met het nog steeds geweldige ‘Infamous Angel’. In 1993 volgt ‘Life’ en in 1996 ‘The Way I Should’ haar laatste album voor major Warner Bros. Daarna neemt DeMent wat afstand van de muziekbusiness om pas in 2004 met ‘Lifeline’ een coveralbum vol traditionele Protestantse gospelsongs terug te keren. Dat album ligt volledig in de lijn van haar muzikale en religieuze achtergrond van haar ouders die in de kerk zongen. Het zijn liedjes die haar moeder placht te zingen met slechts een eigen lied “He Reached Down”. Maar het zou wegens een dieperliggend writer’s block tot 2012 met ‘Sing The Delta’ duren vooraleer DeMent een volledig nieuw album uitbrengt met eigen songs. Dit album is haar meest persoonlijke met diepgaande verhalende songs over haar worsteling met geloof tegenover haar religieuze en familiale waarden. In 2015 maakt DeMent haar voorlopig laatste album ‘The Trackless Woods’ volledig gewijd aan op muziek gezette vertalingen van 17 hoofdzakelijk tragische gedichten van Anna Akhmatova, een Russische poëet uit de 1920’s. Het is het eerste van de enige twee optredens in Europa (maandag volgt nog Glasgow) als voorbode van een langere Noord-Amerikaanse tour. Dat maakt dat het optreden vanavond vrij uitzonderlijk mag genoemd worden zeker na haar laatste optreden in 2008 op het ter ziele gegane Blue Highways festival ook al in Utrecht. Iris DeMent is met de jaren van een louter countryzangeres geëvolueerd naar een unieke songschrijver en zangeres van meer gospel beïnvloedde songs. Tekenend voor die evolutie is haar voorlaatste album ‘Sing the Delta’, waaruit ook de meeste songs van haar concert vanavond zullen komen. Die songs waren hier tot dusver nooit te horen. Daarnaast zal ook haar album met vertalingen van Russische gedichten aan bod komen. Vooraf zorgt haar stiefdochter Pieta Brown voor een knusse opwarming met songs uit haar twee laatste albums ‘Postcards’ uit 2017 en haar nieuwste ‘Freeway’ dat verscheen in september 2019. Op die albums kan ze rekenen op een samenwerking met beroemde gasten als Mark Knopfler en Calexico, namen waarmee ze ook graag uitpakt tijdens haar optreden. Ook JJ Cale en Tom Petty zijn geen onbekenden. Deze laatste twee vormden de inspiratie voor het nummer “Faller” na een optreden in de befaamde McCabe’s Guitar Shop in Santa Monica, Californië. Pieta Brown heeft een zachte aangename stem die wat voortkabbelt slechts begeleid door een eenvoudige gitaartokkel die zorgt voor een atmosferische haast ambient sound. Pieta kwebbelt wat teveel wat de vaart uit haar optreden haalt. Zo is haar optreden even snel voorbij als het begonnen is, na een halfuurtje zit het erop. Het is zonder meer aangenaam vertoeven in haar gezelschap maar ook niets meer. Toch ben ik overtuigd van haar talenten al speelt ze die vanavond wat nonchalant uit. Het loont zeker de moeite om haar werk reeds 7 studio albums te gaan uitchecken en een optreden met een gedegen band en een meer gefocuste zangeres lijkt me absoluut iets om naar uit te kijken. Solo is het wat magertjes. Aan de zijde van Lucie Thorne die staat voor prachtige samenzang en gitaarbegeleiding komen haar songs meer tot hun recht, zoals tijdens haar laatste passage eind 2018 op Ramblin’ Roots. Iris DeMent komt onder luid applaus op het podium, waar ze plaats neemt aan een grote zwarte vleugelpiano. Wat onmiddellijk opvalt is haar speciale indringende stem waar je wat moet aan wennen ook voor ingewijden, maar die naarmate het optreden vordert helemaal beklijft. Iris speelt met een rollende opgewekte gospelachtige piano touch die tegelijk archaïsch, melancholisch en nostalgisch aandoet. De songs uit haar album ‘Sing the Delta’ vormen de hoofdmoot van haar optreden, sterke, persoonlijke verhalende songs verweven met haar religieuze achtergrond. Haar ouders zowel haar vader als haar moeder die in de kerk zong hadden een uitgesproken invloed op haar. Het was ten huize DeMent niet altijd makkelijk om het profane en het religieuze met elkaar te verzoenen. Toch werkte de ouderlijke invloed liefdevol, inspirerend en helend. DeMent heeft zich lange tijd afgezet tegen die religieuze diep ingewortelde ouderlijke stempel maar moest ervaren zoals haar moeder dat zingen een helende invloed op haar heeft en troost biedt en geeft. Vandaar dat ze nog altijd graag optreedt. Dat konden we meteen ervaren tijdens opener “Mornin' Glory”: DeMent’s bijzondere, met southern twang vibrato-geladen lijzige stem verheft en kalmeert. Ook haar rollend pianospel is heel bijzonder met het aansluitende “The Kingdom Has Already Come”. Beide songs komen uit ‘Sing The Delta’ waaruit ze ook de titelsong brengt. ‘Sing The Delta’ is na 16 jaar haar comeback album uit 2012, een country-blues album met persoonlijke diepgaander en rijkere songs die teruggaan gaan naar haar roots de Arkansas delta met verhalen over liefde en verhalen van pijn over de dood en het in twijfel trekken van het geloof. “Sing The Delta” start gospelachtig, Iris zingt hartverscheurend met een scherpe indringende stem met lange uithalen, prachtig. Voor haar moeder zingt ze “Mama Was Always Tellin’ The Truth”. Ze vertelt erbij dat haar ouders een hele sterke invloed hebben gehad, iets waar zij met plezier op terugkijkt. Ze kon niet wachten om ook zelf te zingen en mee te doen in de kerk. “Ik had het geluk om uit een muzikaal en religieus nest te komen” zegt ze voorafgaand aan “Makin’ My Way Back Home” een country-gospelsong die een andere wereld oproept aangestuurd door het weemoedige, nostalgische in haar stem en een prachtige pianotokkel als in de kerk. “Like a White Stone” is een mooie ballade uit ‘The Trackless Woods’, een op muziek gezet gedicht van de Russische dichteres Anna Akhmatova. Het was het eerste gedicht waarmee ze in aanraking kwam nadat ze in 2005 haar toen vier jaar oud dochtertje uit Siberië Rusland had geadopteerd en geïnteresseerd raakte in haar Russische afkomst en cultuur. “He Reached Down” komt uit het album ‘Lifeline’, inmiddels 16 jaar oud, met enkel religieuze songs uit haar kindertijd. Eén nummer “He Reached Down” schreef ze zelf en gaat over “Jesus, who reached down and touched the pain” en een oproep om hem daarin na te volgen. Het roept het beeld op van een God die werkelijk immanent is, voortdurend van nabij aanwezig is. Ook haar vader krijgt een eerbetoon met “If That Ain’t Love” een verhalende song andermaal gezongen met die hartverscheurende stem en met prachtig pianospel. Vanaf mijn zitplaats zijn haar inleidende bindteksten niet altijd goed verstaanbaar maar wat primeert is dat alles welgemeend klinkt en uit het hart komt, diep van binnen uit, vanuit het gevoel in eerlijke songs. Vervolgens neemt Iris haar gitaar ter hand voor een paar akoestische songs en zingt haar bekendste song “Let The Mystery Be” uit haar begintijd dat onthaald wordt op herkenningsapplaus, dit keer een pure country song gezongen met diezelfde prangende stem. Geloof en worstelen met het geloof is een belangrijk thema in de muziek van Iris. In het hartverscheurende lied “The Night I Learned How Not To Pray” beschrijft zij de tragische dood van haar broertje ondanks haar vurige gebeden. Het refrein van het lied omvat de woorden: “God doet wat God wil hoe dan ook.” Het regulier optreden eindigt met een oude song “That Must Be The Reason” die zijn oorsprong vond in haar eerste liefdevolle ontmoeting met haar stiefdochter Pieta Brown. Een welgemeend applaus kan niet uitblijven. En Iris komt graag terug al voegt ze eraan toe dat ze bijna haar tekst vergeet van de emotie. Een troostende hymne met werkelijk fenomenale zang zijn ons deel waarna Iris ons passend uitwuift met “Don’t Wanna Go Home”. Iris DeMent heeft een stem enig in zijn soort die zowel uniek is als ongelooflijk mooi. Iris Dement staat voor troostrijke muziek vol intensiteit en overtuigingskracht. Met de eenvoud en elegantie van haar presentatie laat Iris het publiek toe om de volle schoonheid van haar liedjes tot zich te nemen. De geest, de emotie en de ziel in haar liedjes bereiken een spirituele diepgang waarnaar de meeste artiesten alleen kunnen streven. Setlist
|
|||||||||
